All the light we cannot see

NO. 1

Cô gái khiếm thị trong thế giới khói lửa

“When I lost my sight, Werner, people said I was brave. When my father left, people said I was brave. But it is not bravery; I have no choice. I wake up and live my life. Don't you do the same?”
“All the light we can not see” là một cuốn sách viết lên qua lăng kính của hai nhân vật trong Thế chiến thứ hai. Marie Laure Leblanc là một cô bé mù từ khi lên 6 tuổi sống cùng cha tại Paris. Cha cô, ông Daniel Leblanc, là người thợ khóa tại Bảo tàng lịch sử tự nhiên quốc gia, đã nuôi dạy Marie trở thành một cô bé rất thông minh và hiểu biết. Marie lớn lên dù thiếu đi đôi mắt, nhưng cô có một người cha tuyệt vời luôn để dành tiền mua tặng cô những cuốn sách cho người khiếm thị vào mỗi lần sinh nhật cô bé, làm bữa sáng với cà phê thơm nồng và cùng dắt tay cô đi dưới hàng cây rợp bóng của viện bảo tàng nơi ông làm việc. Ông còn làm cho cô những mô hình khu nhà mà hai cha con ở để cô có thể định hình được rõ hơn qua việc cảm nhận chúng bằng tay. Tuy vậy, những ngày tháng yên bình không kéo dài qua lâu, khi Paris có nguy cơ bị đe dọa trước sự tấn công của Đức Quốc xã, ông Daniel đã phải đưa con gái đi khỏi nơi mà Marie nghĩ rằng mình và cha sẽ ở bên nhau suốt đời tại đó, đến Saint Malo cùng với viên đá quý mang tên Lửa Biển.

NO. 2

Chàng trai người Đức với mái tóc trắng phau

“Open your eyes, and see what you can with them before they close forever”
Werner Pfennig cùng với em gái Jutta là người Đức, sinh ra và lớn lên tại Zollverein, nơi từng là thành phố nổi tiếng với ngành công nghiệp than đá lúc bấy giờ. Cả hai đều là trẻ mồ côi với mới tóc trắng phau. Werner rất thông minh, cậu có năng khiếu với toán học và khoa học. Trong một lần tình cờ tìm thấy chiếc radio bị bỏ hoang, Werner đã sửa chữa lại nó và say mê chương trình giải thích các hiện tượng khoa học của một người đàn ông Pháp đầy bí ẩn. Một thời gian sau, nhờ sự giúp đỡ của một người có quyền chức do trước đó Werner đã sửa máy thu thanh cho ông, cậu bé có cơ hội được vào học tại trường đào tạo chuyên nghiệp. Kể từ đó, câu chuyện cuộc đời cậu đã rẽ hẳn sang một con đường khác, một con đường mà bất cứ sự lựa chọn nào khi đưa ra, cậu đều cảm thấy day dứt.

NO. 3

Mỗi cuộc đời là một câu chuyện

“So really, children, mathematically, all of light is invisible”
Mỗi một nhân vật trong cuốn sách đều mang một câu chuyện. Daniel từng nói rằng cả triệu năm nữa cũng sẽ không rời xa Marie, nhưng có lẽ chuyến tàu đưa ông tới Đức đã khiến ông biến mình thành người thất hứa với cô con gái bé nhỏ. Werner luôn cảm thấy có lỗi với cậu bạn thân cùng học trong trường của mình ‑ Frederick, vì đã không thể lên tiếng bảo vệ cậu mỗi khi cậu bị đánh đập. Thay vào đó, Werner luôn cố làm mọi việc có thể cho Frederick như đánh đôi giày của cậu trở nên bóng loáng, làm bài tập và giảng bài cho cậu, ngồi ăn cùng Frederick vào giờ cơm. Đó còn là Jutta ‑ em gái của Werner ‑ người luôn lo lắng anh trai sẽ bị tha hóa theo tư tưởng của Đức Quốc xã. Hay một Marie thông minh, can đảm và ham học hỏi, luôn nhớ tới người cha của mình.

NO. 4

Là sự đấu tranh giữa cái thiện và cái ác

Đó là Werner luôn suy nghĩ về lời nói của em gái, bởi mỗi khi tỉnh giấc, cài cúc áo đồng phục, cậu luôn cảm thấy mình đang phản bội một điều gì đó. Werner chỉ muốn chân chính đi theo khoa học, cậu quan tâm tới những công thức, phương trình, những con sóng vô hình. Thế nhưng chiến tranh khiến Werner không thể chỉ bước đi trên con đường khoa học của mình. Cậu luôn bị giằng xé giữa phẩm chất đạo đức của con người và lối hành xử man rợ của Đức Quốc xã đã len lỏi vào từng ngõ ngách của ngôi trường nơi cậu đang học. Đó là Frederick, một cậu thanh niên với tâm hồn yêu thích thiên nhiên và chọn công lý làm lẽ phải. Nhưng công lý thời bấy giờ đã khiến cho Frederick trả giá bằng việc cậu trở thành một người không còn ý thức. Đó còn là Volkheimer với thân hình cao to và là một tay sai của chế độ. Nhưng Volkheimer có xấu không? Có thể chúng ta chẳng thể trả lời được. Bởi Volkheimer làm nhiều việc xấu, nhưng sự nhẫn nại của anh dành cho Werner và lựa chọn im lặng trước một việc anh có thể vạch trần đã làm cho việc phân minh giữa cái thiện và cái ác của Volkheimer trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

NO. 5

Tình yêu thắp sáng thế giới tối tăm trong chiến tranh

Nếu không có tình yêu ấm áp và chân thành như ông Daniel dành cho con gái của mình, thì có lẽ câu chuyện chiến tranh ấy thật lạnh lẽo và tàn khốc. Ánh sáng ấm áp ấy còn tỏa ra từ cô Elena ‑ người đã chăm sóc những đứa trẻ ở trại mồ côi như những đứa con của mình. Hay việc quyết định bảo vệ cô bé mù Marie khỏi kết cục chết vì đói khát của anh chàng Werner bằng cách nghe theo tiếng gọi của trái tim, phản bội lại người đồng đội. Với tất cả những tình yêu thương ấy và nhiều hơn thế nữa, dù câu chuyện có kết cục ra sao, ai còn sống, ai đã mất, đều khiến cho con người trở nên vô cùng đẹp đẽ và rực rỡ.
“The brain is locked in total darkness, of course, children says the voice. It floats in a clear liquid inside the skull, never in the light. And yet the world it constructs in the mind is full of light. It brims with color and movement. So how, children, does the brain, which lives without a spark of light, build for us a world full of light?”

NO. 6

Cuối cùng thì

Với lối viết cuốn hút cùng các mốc thời gian đan xen nhau, Anthony Doerr đã mất tới 10 năm để sáng tác tác phẩm “All the light we can not see” và nhận được giải thưởng Pulitzer một cách hoàn toàn xứng đáng. Xin đừng vì một số chương đầu đọc cảm thấy mông lung hay khí hiểu mà từ bỏ, bởi Anthony Doerr đã để cho hai mốc thời gian trong cuốn sách đuổi theo nhau để rồi chúng vừa vặn cùng gặp nhau tại một điểm cao trào. Tác giả cho người đọc thấy rằng: những thắng lợi trong chiến tranh chẳng thể nào đẩy lùi đi được mất mát mà nó gây ra. Bởi vậy, đường ranh giới giữa cái đúng và cái sai mới thật mờ nhạt làm sao trong hoàn cảnh ấy. Hãy để những ánh sáng vô hình chiếu vào tim bạn, để bạn thấy được rằng chúng rực rỡ và đẹp đẽ như chính những tấm lòng cao cả và tình yêu thương bất diệt của những nhân vật trong cuốn sách này dành cho nhau.

** Bài viết thuộc bản quyền của The Bookshelf Hanoi, vui lòng không sao chép dưới mọi hình thức. **